Zaćma to zmętnienie soczewki oka, które prowadzi do stopniowego pogorszenia widzenia. Schorzenie to dotyka głównie osoby starsze, choć może wystąpić także u młodszych pacjentów w wyniku urazów, chorób lub predyspozycji genetycznych. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacja, dlatego warto wiedzieć, jak się do niej przygotować i czego się spodziewać.

Czym jest zaćma i kto najczęściej na nią choruje?

Zaćma (katarakta) polega na utracie przejrzystości soczewki oka, co powoduje rozmycie obrazu, trudności z widzeniem w nocy i zwiększoną wrażliwość na światło. Najczęściej występuje u osób po 60. roku życia, ale może być również wrodzona lub rozwijać się na skutek urazu, długotrwałego stosowania sterydów czy chorób takich jak cukrzyca. Zmętnienie soczewki postępuje stopniowo i nie można go cofnąć za pomocą leków.

Jak objawia się zaćma?

Pierwsze objawy to zamglone widzenie, wyblakłe kolory, trudności z czytaniem drobnego druku oraz gorsza ostrość widzenia po zmroku. Pacjenci często zauważają też podwójne widzenie w jednym oku lub konieczność częstszej wymiany okularów. Objawy narastają wraz z postępem choroby, aż w końcu uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.

Jak zdiagnozować zaćmę?

Rozpoznanie opiera się na badaniu okulistycznym w lampie szczelinowej, które pozwala ocenić stan soczewki. Lekarz przeprowadza również test ostrości wzroku, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego i badanie dna oka. Diagnoza jest prosta, a w przypadku potwierdzenia choroby ustala się plan leczenia, w tym termin operacji.

Jakie są dostępne metody leczenia?

Jedynym skutecznym sposobem usunięcia zaćmy jest operacja polegająca na wymianie zmętniałej soczewki na sztuczną. Obecnie najczęściej stosuje się fakoemulsyfikację, w której soczewka jest rozbijana ultradźwiękami, a następnie usuwana przez niewielkie nacięcie. W nowoczesnych ośrodkach dostępne jest również laserowe usuwanie zaćmy, które pozwala na jeszcze większą precyzję i bezpieczeństwo zabiegu.

Kto kwalifikuje się do operacji usunięcia zaćmy?

Do zabiegu kwalifikują się pacjenci, u których zaćma powoduje znaczące pogorszenie widzenia utrudniające codzienne czynności. Ważny jest ogólny stan zdrowia, ponieważ niektóre choroby mogą zwiększać ryzyko powikłań. Przed operacją przeprowadza się szczegółowe badania, w tym pomiar mocy wszczepianej soczewki, aby zapewnić najlepsze efekty widzenia po zabiegu.

Jak przebiega operacja usunięcia zaćmy?

Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym w postaci kropli, co sprawia, że jest bezbolesny. Pacjent leży na stole operacyjnym, a lekarz wykonuje mikroskopijne nacięcie w rogówce, przez które usuwa zmętniałą soczewkę. Następnie wszczepia nową, sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową. Całość trwa około 15–30 minut i nie wymaga hospitalizacji.

Ile trwa rekonwalescencja po zabiegu?

Powrót do pełnej ostrości widzenia jest kwestią indywidualną, ale większość pacjentów zauważa poprawę już w pierwszych dniach. Przez kilka tygodni należy unikać wysiłku fizycznego, pocierania oczu oraz miejsc, gdzie istnieje ryzyko zakażenia. W tym czasie stosuje się krople przeciwzapalne i antybakteryjne zgodnie z zaleceniami lekarza.

Kiedy widać pierwsze efekty?

Pierwsze efekty widać zwykle już dzień po zabiegu, choć ostrość widzenia może się stabilizować przez kilka tygodni. Kolory stają się wyraźniejsze, a obraz ostrzejszy. U niektórych pacjentów konieczna jest niewielka korekcja okularowa, zwłaszcza do czytania, w zależności od rodzaju wszczepionej soczewki.

Gdzie można poddać się operacji?

Operacje usunięcia zaćmy wykonywane są w szpitalach i klinikach okulistycznych w całej Polsce. Zabieg można przeprowadzić w ramach NFZ, co wiąże się z dłuższym czasem oczekiwania, lub prywatnie – wtedy termin jest zazwyczaj znacznie krótszy. Wybór placówki powinien uwzględniać doświadczenie zespołu i dostęp do nowoczesnych technologii, takich jak laserowe usuwanie zaćmy.

Jakie koszty wiążą się z zabiegiem?

Cena prywatnej operacji zależy od metody i rodzaju wszczepionej soczewki. Koszt standardowego zabiegu to zwykle od 3 000 do 7 000 zł za jedno oko, przy czym nowoczesne soczewki wieloogniskowe lub toryczne mogą zwiększyć cenę. W przypadku refundacji przez NFZ pacjent otrzymuje standardową soczewkę jednoogniskową.

Dlaczego nie warto zwlekać z operacją?

Zbyt długie odkładanie zabiegu może prowadzić do pogłębiania się zaćmy i zwiększenia ryzyka powikłań. Im wcześniej zostanie przeprowadzona operacja, tym łatwiejszy i bezpieczniejszy jest przebieg zabiegu. Warto pamiętać, że poprawa jakości widzenia po usunięciu zaćmy znacząco wpływa na samodzielność i komfort życia.