Badania diagnostyczne choroby serca umożliwiają wykrycie problemów z sercem i jego funkcją czasami jeszcze przed wystąpieniem objawów, a więc w najwcześniejszym i najbardziej uleczalnym stadium choroby.

Kardiologiczne badania przesiewowe mogą obejmować badania laboratoryjne, w których ocenia się morfologię, badania genetyczne, w których poszukuje się dziedzicznych markerów genetycznych związanych z chorobą, oraz badania obrazowe, w których wykonuje się zdjęcia wnętrza ciała. Badania te są ogólnie dostępne dla ogółu społeczeństwa. Jednak potrzeby poszczególnych osób w zakresie badań przesiewowych różnią się w zależności od takich czynników jak wiek, płeć i historia rodzinna. 

Elektrokardiogram i echokardiogram

Elektrokardiogram to graficzna reprezentacja aktywności elektrycznej serca, uzyskiwana przez powierzchnię ciała.

Zaś echokardiogram to nieinwazyjna technika obrazowania, która wykorzystuje ultradźwięki do oceny struktur i funkcji serca poprzez generowanie obrazów i zapisów serca.

Ogólnie rzecz biorąc, główna różnica między dwoma badaniami polega na tym, iż elektrokardiogram ocenia aktywność elektryczną, a echokardiogram pozwala ocenić strukturę i czynność serca. Każde z nich analizuje serce z innej perspektywy, ale często wzajemnie się uzupełniającej.

Badanie EKG

Liczne zastosowania badania EKG obejmują określanie rytmu serca i zaburzeń rytmu serca, np. arytmii. Ponadto może być ono wykorzystywane do:

– wykrywania choroby wieńcowej, takiej jak dusznica bolesna lub zawał serca.

– wykrywania zmian w przewodnictwie elektrycznym serca (zatory).

– wykrywania zaburzeń gospodarki elektrolitowej (zmiany stężenia wapnia i potasu). 

Elektrokardiogram to prosta i bezbolesna procedura pomiaru aktywności elektrycznej serca. Przy każdym uderzeniu serca przepływa przez nie sygnał elektryczny. Elektrokardiogram pokazuje, czy serce bije z prawidłową szybkością i siłą. Pokazuje również wielkość i położenie komór serca. Nieprawidłowy elektrokardiogram może być oznaką uszkodzenia lub choroby serca. 

Badanie echa serca

Badanie echokardiograficzne, inaczej USG serca, umożliwia uwidocznienie struktury i funkcji serca i jest obecnie podstawową metodą jego oceny.

Dzięki badaniu echa serca możemy ocenić:

– wielkość i grubość ścian serca,

– funkcjonowanie jego narządu całościowo na poszczególnych odcinkach,

– morfologię i funkcje jego zastawek,

– obecność mas wewnątrzsercowych,

– wrodzone choroby serca, między innymi zmiany w aorcie lub osierdziu.

Istnieje kilka rodzajów echokardiografii, jednak najczęściej badanie wykonywane jest przez klatkę piersiową. Używany jest przetwornik, czyli część urządzenia, która emituje i rejestruje generowane ultradźwięki, które po przetworzeniu generują obraz wyświetlany na ekranie.

Pacjent jest rozbierany od pasa w górę i układany na noszach na lewym boku z lewym ramieniem pod głową. Elektrody są umieszczane w celu monitorowania rytmu serca. Po umieszczeniu głowicy w różnych miejscach uzyskuje się różne obrazy serca.

W celu poprawy transmisji ultradźwięków stosuje się specjalny żel, który na początku może być chłodny, ale nie plami ani nie podrażnia skóry.

Podczas badania pacjent może zostać poproszony o niewielką zmianę pozycji ciała i wstrzymanie oddechu na kilka sekund. Czas trwania badania może wynosić od 10 do 30 minut, a po jego zakończeniu elektrody są usuwane, a pozostałości żelu są czyszczone, a pacjent może się ubrać.

Kurs USG serca jest więc podstawowym kursem, który musi odbyć każdy kardiolog oraz osoba chcąca uzyskać kompetencje w tym zakresie. 

Kiedy należy przeprowadzić każde z nich?

Wskazania do wykonania każdego z badań zależą od decyzji lekarza, ale na ogół elektrokardiogram może być potrzebny w przypadku podejrzenia zaburzeń rytmu serca lub niedokrwienia mięśnia sercowego, głównie w przypadku bólu w klatce piersiowej, nieregularnego bicia serca lub kołatania serca, duszności, zmęczenia, zawrotów głowy lub utraty przytomności.

Badanie echokardiograficzne wykonuje się zaś w celu oceny struktury i funkcji serca, co jest zazwyczaj konieczne w przypadku dusznicy bolesnej lub zawału, zaburzeń rytmu serca, oceny lub podejrzenia choroby zastawkowej (szmery), niewydolności serca, nadciśnienia tętniczego, omdleń lub utraty przytomności itp.