Praca logopedy opiera się w głównej mierze na obserwacji dzieci i dobieraniu odpowiedniej do ich konkretnego problemu czy wady wymowy terapii. Aby jednak obserwacja ta była możliwa, a terapia jak najbardziej skuteczna, nie wystarczy doświadczenie i masa książek tematycznych – w terapii logopedycznej niezbędne będą wszelkiego rodzaju pomoce w postaci specjalnych szpatułek, dmuchawek, płytek przedsionkowych, czy w końcu pacynek, zabawek i gier logopedycznych. Co powinno znaleźć się w gabinecie logopedy?
Płytki przedsionkowe
Płytki przedsionkowe są jednym z podstawowych narzędzi pracy logopedy, polecanym do stosowania także w domu w ramach wsparcia procesu eliminacji złych nawyków i dysfunkcji narządów mowy. U wielu dzieci to właśnie one mają największy wpływ na późniejsze zaburzenia i wady wymowy, dlatego też warto stawiać na terapię sensoryczną aparatu mowy w trakcie jego rozwoju.
Płytki przedsionkowe stosowane są w ramach profilaktyki jako sposób na eliminowanie nieprawidłowych odruchów połykania i tłoczenia języka, a jednocześnie wymuszanie na organizmie przestawienia się na zachowania normalne, prawidłowe. Płytka może pomóc zwalczyć potrzebę ssania kciuka albo smoczka – działań wpływających na deformacje łuku zębowego i tworzenie się zgryzu otwartego lub nienaturalnego wychylenia zębów przednich.
Deformacje takie mają znaczący wpływ na późniejsze etapy rozwoju aparatu mowy dziecka i przyczyniają się nie tylko do problemów z mówieniem, ale i połykaniem czy stanem uzębienia. Tymczasem logopedzi, którzy na co dzień stosują płytki przedsionkowe podczas terapii z dziećmi zauważają, że w większości przypadków wprowadzenie ich do codziennego życia dziecka pozwala skutecznie wyeliminować problem złych nawyków oraz wspomaga pracę w eliminacji mowy międzyzębowej (charakterystycznej dla zgryzu otwartego).
Szpatułki i wibratory logopedyczne
Wibratory i szpatułki logopedyczne to kolejne z podstawowych narzędzi pracy logopedy, szczególnie w przypadku terapii zaburzeń mowy u małych dzieci. Narzędzia tego typu ułatwiają wymawianie poszczególnych głosek, a przy tym przeznaczone są do masowania języka, podniebienia, dziąseł czy policzków, odpowiedzialnych za prawidłowe kształtowanie aparatu mowy podczas produkcji dźwięków.
Helikoptery i gwizdki do ćwiczeń oddechowych
Kolejnym aspektem pracy nad różnego rodzaju zaburzeniami logopedycznymi jest wykształcenie prawidłowej sprawności oddechowej dziecka. Problemy takie jak jąkanie czy trudności z formułowaniem wypowiedzi mogą mieć bezpośredni związek z kontrolą oddechową, którą warto ćwiczyć już od najmłodszych lat. Dzięki wszelkiego rodzaju helikopterom, gwizdkom i dmuchajkom logopedycznym, dziecko ma szansę doskonalenia motoryki mięśni ust oraz umiejętności skupienia się na oddechu i kontrolowania go podczas mowy.
Zabawki w gabinecie logopedy
Wszystkie wspomniane wyżej pomoce logopedyczne to narzędzia stosowane w konkretnych sytuacjach, ułatwiające rozwój i prawidłowe kształtowanie aparatu mowy. Terapia logopedyczna opiera się jednak w dużej mierze również na obserwacji dziecka podczas zabawy i jego aktywnym uczestnictwie w ćwiczeniach angażujących aparat mowy w praktyce.
Jedną z podstawowych zabawek będą tu pacynki logopedyczne, wykorzystywane zarówno podczas diagnozy procesów integracji sensorycznej, jak i w trakcie pracy nad rozwojem myślenia przyczynowo-skutkowego czy treningiem mowy. Wprowadzenie pacynki do pozornie nieciekawego zadania opartego na powtarzaniu słów gwarantuje wzrost zainteresowania dziecka i zwiększa jego zaangażowanie w zabawę, dając jednocześnie najbardziej naturalny wgląd w postępy dziecka i to, czy wyuczone podczas terapii zachowania towarzyszą mu podczas naturalnych czynności.
W specjalistycznych sklepach z zabawkami edukacyjnymi dla logopedów, takich jak liger.net.pl, wybór zabawek i pomocy logopedycznych jest naprawdę ogromny, dlatego trudno też wybrać grupę tych najbardziej przydatnych. Jedną z ciekawszych pozycji w ofercie sklepu jest z pewnością flipper logopedyczny, czyli gra trenująca układ oddechowy i motorykę mięśni ust, a jednocześnie angażująca koncentrację, zręczność, spryt i cierpliwość dziecka. Magnetyczny flipper to ciekawy wariant tej niezwykle popularnej gry, zdolny do zaangażowania dziecka w terapeutyczną zabawę na wiele różnych sposobów.
Na koniec warto wspomnieć jeszcze o wszelkiego rodzaju układankach, klockach i grach planszowych, których celem jest zachęcanie dziecka do mówienia i trenowanie jego integracji sensorycznej przy jednoczesnym skupieniu na prawidłowych odruchach aparatu mowy. Terapia logopedyczna wbrew pozorom nie skupia się wyłącznie na poprawnym wymawianiu głosek – aby mowa rozwijała się prawidłowo konieczne jest wykroczenie poza obszar aparatu mowy i skupienie się na integracji wszystkich zmysłów i zdolności dziecka.