Prawidłowy rozwój niemowlęcia to nie tylko radość dla rodziców, ale również istotny wyznacznik zdrowia i sprawności dziecka. Każdy miesiąc życia przynosi nowe umiejętności i wyzwania, dlatego warto wiedzieć, czego można się spodziewać oraz jakie sygnały mogą świadczyć o potrzebie wsparcia ze strony fizjoterapeuty. W tym artykule przybliżamy rozwój dziecka miesiąc po miesiącu i podpowiadamy, jak wspierać go za pomocą fizjoterapii.

Co powinno niepokoić w pierwszym miesiącu życia?

W pierwszym miesiącu życia dziecko głównie leży na plecach i dopiero zaczyna oswajać się z otoczeniem. Noworodek powinien mieć odruchy pierwotne, jak np. odruch Moro, chwytania czy szukania. W tym czasie ważna jest obserwacja napięcia mięśniowego – zbyt duże lub zbyt niskie może świadczyć o zaburzeniach rozwoju. Jeśli dziecko przez większość czasu leży z głową zwróconą tylko w jedną stronę albo nie wykazuje reakcji na bodźce, warto skonsultować się z fizjoterapeutą.

Drugi i trzeci miesiąc — pierwsze próby unoszenia głowy

Między drugim a trzecim miesiącem życia niemowlę powinno próbować unosić głowę w pozycji na brzuchu i coraz chętniej wchodzić w kontakt wzrokowy. Asymetria ułożeniowa, brak prób unoszenia główki lub nadmierna sztywność kończyn mogą być sygnałem ostrzegawczym. Fizjoterapeuta niemowląt w Gdańsku może w tym okresie zaproponować techniki wspomagające rozwój, takie jak stymulacja wzrokowo-słuchowa i ćwiczenia poprawiające kontrolę głowy.

Czwarty i piąty miesiąc — rosnąca kontrola ciała

W tym czasie maluch uczy się obracać z pleców na bok i z brzucha na plecy. Powinien także zacząć podpierać się na przedramionach i śledzić zabawki. Niepokojące mogą być trudności z obrotem, zaciskanie dłoni, brak kontaktu wzrokowego lub brak chęci do ruchu. Fizjoterapeuta może wtedy wprowadzić ćwiczenia poprawiające napięcie mięśniowe i integrację sensoryczną, np. przez zabawy z piłką, bujanie czy masaże rozluźniające.

Szósty i siódmy miesiąc — siadanie i podpieranie

Między szóstym a siódmym miesiącem dziecko powinno już stabilnie podpierać się na wyprostowanych rękach i próbować siadać. Brak zainteresowania zmianą pozycji lub duża asymetria ruchów to sygnał ostrzegawczy. Terapeuta może zaproponować ćwiczenia na równowagę, wzmacnianie mięśni tułowia i naukę przechodzenia do siadu przez bok.

Ósmy i dziewiąty miesiąc — czworakowanie i raczkowanie

W tym etapie maluch zaczyna przemieszczać się – najpierw pełzając, potem czworakując. Brak prób ruchu, „ślizganie się” zamiast pełzania lub dominacja jednej strony ciała może wskazywać na konieczność interwencji. Fizjoterapeuta pomoże dobrać ćwiczenia poprawiające symetrię ruchu, techniki aktywizujące miednicę i barki, a także zaleci zabawy motoryczne, np. turlanie przez przeszkody.

Dziesiąty i jedenasty miesiąc — wstawanie i pierwsze kroki

Dziecko próbuje wstawać, przytrzymując się mebli, a czasem już stawia pierwsze kroki bokiem. Brak chęci do pionizacji, sztywność nóg, ciągłe trzymanie palców stóp zgiętych lub nadmierne wygięcie tułowia to objawy wymagające uwagi. Fizjoterapeuta może wówczas zaproponować ćwiczenia równoważne, torowanie ruchu stóp i techniki rozluźniające biodra i plecy.

Dwunasty miesiąc — samodzielne stanie i chodzenie

Roczne dziecko zazwyczaj potrafi stać bez podparcia, chodzić bokiem przy meblach i czasem już samodzielnie. Jeśli nie siada, nie stoi ani nie próbuje chodzić, to ważny sygnał, by umówić się do specjalisty. Interwencja fizjoterapeuty pomoże uniknąć kompensacji ruchowych i wspomoże dziecko w nauce płynnego i bezpiecznego chodu.

Jak fizjoterapeuta wspiera rozwój niemowląt?

Rola fizjoterapii nie ogranicza się do korekcji zaburzeń — równie istotne jest wspomaganie prawidłowego rozwoju. Fizjoterapia wpływa na napięcie mięśniowe, koordynację i motorykę dziecka, stymuluje układ nerwowy i rozwija świadomość ciała. Terapeuta pracuje z dzieckiem poprzez zabawę, kontakt dotykowy i dynamiczne pozycje, dopasowane do jego etapu rozwojowego.

Jakie ćwiczenia fizjoterapeutyczne są stosowane u niemowląt?

Przykładowe techniki stosowane przez fizjoterapeutów to:

• delikatne masaże i mobilizacje mięśni
• ćwiczenia w podporze i na piłce
• naprzemienne ruchy rąk i nóg dla wspomagania integracji obu półkul mózgu
• pozycjonowanie dziecka do snu i zabawy, by kształtować symetrię
• techniki NDT Bobath oraz elementy terapii integracji sensorycznej

Co mogą zrobić rodzice w domu?

Rodzice odgrywają kluczową rolę w rozwoju ruchowym dziecka. Zabawa na macie, codzienne turlanie, częste zmiany pozycji i unikanie długiego leżenia w bujaczkach mają ogromne znaczenie. Warto obserwować dziecko i reagować na jego potrzeby — nie przyspieszać rozwoju na siłę, ale wspierać go naturalnie, w zgodzie z możliwościami malucha.

Jak wybrać specjalistę i jak często odwiedzać fizjoterapeutę?

Dobry fizjoterapeuta niemowląt powinien mieć doświadczenie w pracy z dziećmi i znać nowoczesne metody wspierania rozwoju. Fizjoterapeuta niemowląt w Gdańsku może pracować zarówno profilaktycznie, jak i terapeutycznie. Częstotliwość wizyt zależy od potrzeb dziecka — w niektórych przypadkach wystarczy jedno spotkanie miesięcznie, w innych konieczna jest terapia dwa razy w tygodniu.

Słowo końcowe: Im wcześniej rodzice zauważą niepokojące objawy i skonsultują się ze specjalistą, tym większe szanse na wyrównanie opóźnień i zapewnienie dziecku harmonijnego rozwoju. Fizjoterapia to nie tylko leczenie — to także profilaktyka, edukacja i budowanie zdrowych fundamentów na przyszłość.